COVID-19: Τι είναι η ανοσία της αγέλης;
Τι είναι η ανοσία;
Τα σώματά μας καταπολεμούν τις μεταδοτικές ασθένειες μέσω ενεργειών του ανοσοποιητικού μας συστήματος. Για την ακρίβεια όταν αναρρώσουμε μετά από μία λοίμωξη, διατηρούμε συχνά μια ανοσολογική μνήμη της νόσου που μας επιτρέπει να καταπολεμήσουμε την ίδια ασθένεια στο μέλλον. Αυτό είναι το πώς τα εμβόλια δουλεύουν, δημιουργώντας αυτή την ανοσοποιητική μνήμη χωρίς να χρειάζεται να αρρωστήσει κάποιος από την ασθένεια.
Η κύρια διαφορά μεταξύ της ανοσίας που προέρχεται από ένα εμβόλιο ή τη νόσηση είναι η αποτελεσματικότητα. Οι εμβολιασμοί είναι ένας ενεργός, τεχνητός τρόπος ανοσίας που βοηθάει κάποιον να έρθει σε επαφή με τον ιό, ενώ οι μολύνσεις είναι τελικά ο πιο φυσικός τρόπος να αναπτυχθεί ανοσία.
Αν και οι δύο τύποι ανοσίας μπορούν να διαρκέσουν για μεγάλα χρονικά διαστήματα, μια φυσική μορφή ανοσίας είναι συνήθως πιο αποτελεσματική και μπορεί να προκαλέσει μεγαλύτερη παραγωγή αντισωμάτων, πράγμα που βοηθάει περισσότερο στην αποφυγή πιθανής μελλοντικής μόλυνσης.
Τι είναι η ανοσία της αγέλης και πως μπορεί να αποκτηθεί;
Η ανοσία της αγέλης εκφράζει το φαινόμενο όπου ένα αρκετά μεγάλο ποσοστό ενός πληθυσμού έχει αποκτήσει ανοσία σε έναν παθογόνο παράγοντα, οπότε η συγκεκριμένη νόσος δεν μπορεί να εξαπλωθεί ευρέως. Με αυτό τον τρόπο δύναται τα άτομα με αυξημένο κίνδυνο νόσησης να προστατεύονται από τη λοίμωξη επειδή περιβάλλονται από ανθρώπους που έχουν αναπτύξει ανοσία σε αυτήν.
Η ανοσία της αγέλης μπορεί να επιτευχθεί είτε μέσω μαζικών προφυλακτικών εμβολιασμών είτε μέσω νόσησης ενός σημαντικού ποσοστού του πληθυσμού από τη συγκεκριμένη ασθένεια προκειμένου να αναπτύξει αντισώματα σε αυτήν.
Ποιο είναι το ποσοστό του πληθυσμού που πρέπει να είναι άνοσο για να πετύχουμε ανοσία της αγέλης;
Αυτό εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το πόσο μεταδοτική είναι μια ασθένεια, δηλαδή πόσα άλλα άτομα θα μολυνθούν από οποιοδήποτε άτομο που έχει προσβληθεί από τη νόσο.
Για παράδειγμα, βάσει των εκτιμήσεων των ειδικών η ιλαρά είναι πιο μεταδοτική από τον COVID-19, αφού από κάθε άτομο που έχει νοσήσει με ιλαρά μπορούν να κολλήσουν 12-18 νέα άτομα ενώ από κάθε άρρωστο με COVID-19 μπορούν να νοσήσουν 2-3 νέα άτομα. Έτσι για να περιοριστεί η εξάπλωση της ιλαράς, οι ειδικοί εκτιμούν ότι το 93% έως 95% του πληθυσμού πρέπει να είναι άνοσο, ενώ στην περίπτωση του COVID-19, αυτό το ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 40% και 70% του πληθυσμού για να σταματήσει η ταχεία εξάπλωσή του.
Επίσης, εξαρτάται από τον βιολογικό τύπο ανοσίας που αναπτύσσει το ανθρώπινο σώμα έναντι ενός παθογόνου παράγοντα. H διάρκεια της ανοσίας, δηλαδή ο χρόνος που παραμένει άνοσος ένας οργανισμός μετά τον εμβολιασμό, είναι διαφορετικός ανάλογα με το παθογόνο παράγοντα π.χ. διαφορετικό για κοκκύτη και ηπατίτιδα Α. Η ανοσία έναντι των διαφόρων παθογόνων της οικογένειας των κοροναϊών (SARS, MERS) ποικίλλει επίσης σημαντικά.
Η ανοσία της αγέλης δεν είναι κάτι που μπορεί να λειτουργήσει για οποιαδήποτε ασθένεια, αλλά μόνο για τις ασθένειες/λοιμώξεις που μεταδίδονται μεταξύ ανθρώπων. Για παράδειγμα, αν κάποιος δεν έχει ανοσία στον τέτανο (π.χ. δεν έχει εμβολιαστεί) και πατήσει ένα σκουριασμένο καρφί, μπορεί να μολυνθεί, επειδή ο τέτανος ζει σε δεξαμενές έξω από το ανθρώπινο σώμα.
Σε αυτό το σημείο, πρέπει να τονιστεί ότι με τα στοιχεία που διαθέτουμε μέχρι τώρα είναι πολύ δύσκολο να εκτιμηθεί με ακρίβεια ποιο είναι το ποσοστό του πληθυσμού που πρέπει να είναι άνοσο για τον COVID-19 για να προστατεύσει τον υπόλοιπο πληθυσμό. Χρειαζόμαστε περισσότερα δεδομένα τόσο για τη δυναμική μετάδοσης από άνθρωπο σε άνθρωπο όσο και για την ανοσολογική απόκριση μετά από λοίμωξη με τον SARS-CoV-2 ιό.
Ποια είναι τα οφέλη και οι κίνδυνοι της ανοσίας της αγέλης μέσω της φυσικής νόσησης;
Το κύριο πρόβλημα με την προσπάθεια επίτευξης της ανοσίας της αγέλης μέσω της φυσικής νόσησης είναι ότι θα πρέπει να επιτραπεί η εξάπλωση της ασθένειας σε τέτοια κλίμακα ώστε να μολυνθεί ένα σημαντικό μέρος του πληθυσμού εκ των οποίων ένα μέρος θα πεθάνει, κάτι που θα μπορούσε ενδεχομένως να αποφευχθεί με τη συγκράτηση της νόσου.
Στην περίπτωση του Ηνωμένου Βασιλείου για παράδειγμα, η επίτευξη της ανοσίας της αγέλης θα απαιτούσε πάνω από 47 εκατομμύρια άτομα να νοσήσουν. Οι τρέχουσες εκτιμήσεις λένε ότι η θνητότητα του COVID-19 μπορεί να κυμαίνεται από ~0,5% έως και πάνω από 2%, ενώ περίπου το 1/5 των ασθενών με COVID-19 θα νοσήσει σοβαρά. Αυτό σημαίνει ότι η επίτευξη της ανοσίας της αγέλης στο COVID-19 στο Ηνωμένο Βασίλειο θα μπορούσε να οδηγήσει σε πάνω από 200.000 θανάτους, με άλλα οκτώ εκατομμύρια ανθρώπους να απαιτούν περίθαλψη σε Μονάδες Εντατικής Θεραπείας.
Από την άλλη πλευρά, αν δεν επιτραπεί η εξάπλωση του ιού ώστε να επιτευχθεί ανοσία της αγέλης λαμβάνοντας μέτρα περιορισμού και επιτήρησης, υπάρχει ο κίνδυνος μιας αναζωπύρωσης του COVID-19, μεταθέτοντας το πρόβλημα μερικούς μήνες αργότερα, εκτός και αν μέχρι τότε έχει αναπτυχθεί και κυκλοφορήσει το εμβόλιο, πράγμα που μοιάζει πρακτικά αδύνατον.
Ο στόχος, όπως αναφέρουν αναλυτές είναι αφενός να καταστεί πιο αργή η εξάπλωση («πιο ομαλή καμπύλη»), με παράλληλη διαμόρφωση «ανοσίας αγέλης» σταδιακά μέσα από αυτούς που θα νοσήσουν με ήπια συμπτώματα.
