Νέα

ΣΕ ΦΑΣΗ ΠΛΗΡΟΥΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΜΕ ΧΡΗΜΑΤΟΔΟΤΗΣΗ ΑΠΟ ΤΟ ΙΔΡΥΜΑ ΣΤΑΥΡΟΣ ΝΙΑΡΧΟΣ

Η δημιουργία πρότυπων Ελληνικών Δημόσιων Νοσοκομείων στους τομείς της πρόληψης και του ελέγχουτων νοσοκομειακών λοιμώξεων (ΝΛ) και της Μικροβιακής Αντοχής (ΜΑ) δρομολογείται μέσω του πενταετούς Εθνικού Προγράμματος για την πρόληψη και τον έλεγχο των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά, που υλοποιείται με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος στο πλαίσιο της «Πρωτοβουλίας για την ενίσχυση και αναβάθμιση της Υγείας στην Ελλάδα» και το οποίο εισέρχεται πλέον στη φάση της πλήρους ανάπτυξής του με την υπογραφή του Μνημονίου Συνεργασίας (MoU) μεταξύ του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (ΟΔΙΠΥ) και του Κέντρου Κλινικής Επιδημιολογίας & Έκβασης Νοσημάτων – CLEO, την Παρασκευή 21 Ιανουαρίου 2021.

Παρουσία του Αναπληρωτή Υπουργού Υγείας κ. Βασίλη Κοντοζαμάνη, η Πρόεδρος του ΟΔΙΠΥ κα Δάφνη Καϊτελίδου, ο Διευθύνων Σύμβουλος του Οργανισμού κ. Βασίλης Μπαλάνης και ο Επιστημονικός Διευθυντής του CLEO, Καθηγητής Θεοκλής Ζαούτης, υπέγραψαν το MoU στο πλαίσιο του Προγράμματος, το οποίο όπως ανέφερε χαρακτηριστικά ο Καθηγητής Ζαούτης, «ενώνει για πρώτη φορά τις δυνάμεις όλων των εμπλεκόμενων –πολιτικής ηγεσίας, δημόσιων οργανισμών, επιστημονικής και ακαδημαϊκής κοινότητας και επαγγελματιών υγείας– σε μία ισχυρή συμμαχία για την καταπολέμηση των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής, που παραμένουν σοβαρότατες απειλές για το ελληνικό σύστημα υγείας, ακόμα και εν μέσω της πρωτοφανούς κατάστασης της πανδημίας, που όλοι βιώνουμε». Ειδικότερα, στο πλαίσιο του Προγράμματος συνεργάζονται, μεταξύ άλλων, το Υπουργείο Υγείας, ο ΕΟΔΥ, ο ΟΔΙΠΥ, η Ελληνική Εταιρεία Ελέγχου Λοιμώξεων, το ΕΚΠΑκαι το CLEO.   

Σε πρώτη φάση, και μετά την έκδοση σχετικής Υπουργικής Απόφασης από τον κ. Κοντοζαμάνη που αναμένεται τις επόμενες ημέρες, θα ενταχθούν στο Πρόγραμμα τα εξής νοσοκομεία:

1. Γενικό Νοσοκομείο ΠαίδωνΑθηνών «Παναγιώτη και Αγλαΐας Κυριακού» (1η ΥΠΕ)

2. Γενικό Νοσοκομείο Παίδων «Η Αγία Σοφία» (1η ΥΠΕ)

3. Γενικό ΝοσοκομείοΑθηνών «Ο Ευαγγελισμός» (1η ΥΠΕ)

4. Αντικαρκινικό – Ογκολογικό ΝοσοκομείοΑθηνών «Άγιος Σάββας»  (1η ΥΠΕ)

5. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο «Αττικόν» (2η ΥΠΕ)

6. Γενικό Νοσοκομείο Παπαγεωργίου Θεσσαλονίκης (3η ΥΠΕ)

7. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης (4η ΥΠΕ)

8. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Λάρισας (5η ΥΠΕ)

9. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Πατρών (Ρίου) (6η ΥΠΕ)

10. Πανεπιστημιακό Γενικό Νοσοκομείο Ηρακλείου ΠΑΓΝΗ (7η ΥΠΕ)

Για την παραπάνω επιλογή προκρίθηκε η συμμετοχή στο Πρόγραμμα των νοσοκομείων με τη μεγαλύτερη ανάγκη –βάσει κριτηρίων όπως η δυναμικότητα κλινών, η βαρύτητα των περιστατικών που νοσηλεύουν, οι μονάδες εντατικής θεραπείας, οι ογκολογικές και οι χειρουργικές μονάδες που περιλαμβάνουν–, εξασφαλίζοντας όμως ταυτόχρονα και τη βέλτιστη γεωγραφική κατανομή ώστε να καλύπτεται κατά το δυνατόν το σύνολο της ελληνικής επικράτειας.

Ειδικότερα, μεταξύ των στόχων του Προγράμματος είναι:

- Η ενίσχυση των Επιτροπών Λοιμώξεων στα παραπάνω νοσοκομεία με πρόσθετο νοσηλευτικό προσωπικό, ειδικά εκπαιδευμένο στον έλεγχο των λοιμώξεων, με στόχο να υπάρχει τελικά αναλογία ενός (1) νοσηλευτή λοιμώξεων ανά 250 κλίνες, σύμφωνα με τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες.

- Η ανάπτυξη Εθνικού Συστήματος παρακολούθησης λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και συστήματος παρακολούθησης ΜΑ, που θα παρέχει σε υποδομές υγείας, αρμόδιες τοπικές και εθνικές Αρχές και συνολικά στη χώρα τα δεδομένα που απαιτούνται για τον εντοπισμό προβληματικών περιοχών, την παρακολούθηση της προόδου των πολιτικών πρόληψης και, τελικά, για την εξάλειψη λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και για τη μείωση της ΜΑ.

- Η δημιουργία Εθνικού Προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, με διαπίστευση, πάνω στις βασικές αρχές πρόληψης και ελέγχου των ΝΛ και της ΜΑ.

Με βάση το σχετικό χρονοδιάγραμμα, κατά το πρώτο έτος υλοποίησης του Προγράμματος, πέρα από τα διοικητικά / οργανωτικά θέματα (εκπαιδεύσεις, προκηρύξεις θέσεων εργασίας για νοσηλευτές, μνημόνια συνεργασίας με νοσοκομεία, προσλήψεις Νοσηλευτών Λοιμώξεων, συγκρότηση Επιστημονικής Συμβουλευτικής Επιτροπής κ.λπ.) θα ολοκληρωθούν και 

Α. Η προετοιμασία για τη δημιουργία Ενιαίου Εθνικού Συστήματος Καταγραφής για την επιτήρηση των ΝΛ και της ΜΑ, που προβλέπει, μεταξύ άλλων:

• Σχεδιασμό πρωτοκόλλου καταγραφής και επιλογή εργαλείων για τη συλλογή δεδομένων

• Δημιουργία βάσης καταχώρησης δεδομένων

• Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού για τους Νοσηλευτές Λοιμώξεων που θα συμμετέχουν στο Εθνικό Σύστημα Καταγραφής 

Β. Ο σχεδιασμός Εθνικού Εκπαιδευτικού Προγράμματος, με πιστοποίηση, βασικών αρχών πρόληψης και ελέγχου, που περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων:

• Σχεδιασμό διδακτικών ενοτήτων και επιλογή πλατφόρμας εκπαίδευσης

• Δημιουργία εκπαιδευτικού υλικού

• Παράδοση έτοιμης πλατφόρμας για την έναρξη των κύκλων του Προγράμματος 

Παράλληλα, ήδη από το πρώτο έτος δρομολογούνται οι διαδικασίες υλοποίησης των παραπάνω και ειδικότερα:

- η συλλογή δεδομένων από τους Νοσηλευτές Λοιμώξεων, με διαρκείς ελέγχους για την εξασφάλιση της ορθής συλλογής,

- η καταχώρηση σε πραγματικό χρόνο (real-time) των δεδομένων στο Σύστημα,

- ο έλεγχος ποιότητας των δεδομένων,

- η ανάλυσή τους,

- η δημιουργία εκθέσεων προς τα νοσοκομεία και προς τις αρμόδιες Υπηρεσίες Υγείας,

- η υλοποίηση εκπαιδευτικών κύκλων του προγράμματος e-learning και η συλλογή δεδομένων μετά την ολοκλήρωση κάθε κύκλου κ.ά.

Παγκοσμίως, η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω παροχής μη ασφαλούς φροντίδας υγείας είναι μία από τις 10 κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας. Στις χώρες του ΟΟΣΑ εκτιμάται ότι το 15% της συνολικής νοσοκομειακής δραστηριότητας και δαπανών είναι άμεσο αποτέλεσμα αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά. 

«Σύμφωνα με στοιχεία του 2019 η Ελλάδα παραμένει πρώτη χώρα σε κατανάλωση αντιβιοτικών μεταξύ των χωρών-μελών του ΟΟΣΑ. Ωστόσο, τα προβλήματα      των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της μικροβιακής αντοχής μπορούν να προληφθούν μέσω υλοποίησης μέτρων βελτίωσης της ποιότητας με χαμηλό σχετικά κόστος. Γι’ αυτό είναι σημαντική η μέριμνα για την ανάπτυξη προτύπων και διαδικασιών ποιότητας για την ασφάλεια των ασθενών, η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, η ανάπτυξη κουλτούρας μέτρησης δεικτών και αναφοράς λαθών, η υποχρεωτική τήρηση των διαδικασιών και η διασφάλιση της συμμόρφωσης στα πρότυπα και τις διαδικασίες», αναφέρει η Πρόεδρος του ΟΔΙΠΥ κα Δάφνη Καϊτελίδου

Από την πλευρά του, ο Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΔΙΠΥ κ. Βασίλης Μπαλάνης, σημειώνει: «Είμαστε στην ευχάριστη θέση να ενεργοποιούμε το Μνημόνιο Συνεργασίας με το CLEO για το Εθνικό Πρόγραμμα για πρόληψη και έλεγχο νοσοκομειακών λοιμώξεων και μικροβιακής αντοχής. Μέσω του Προγράμματος θα αναπτυχθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα δείκτες ποιότητας που θα παρακολουθούνται και θα χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της αξιολόγησης των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα».

Το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων (www.cleoresearch.org ), αναζητά άτομo για τη θέση του Ειδικού στην Πρόληψη & Έλεγχο Λοιμώξεων (Infection Control Preventionist) για απασχόληση σε ερευνητικό πρόγραμμα με έμφαση στην πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων. Πιο αναλυτικά:

Ειδικός στην Πρόληψη & Έλεγχο Λοιμώξεων

Αρμοδιότητες

1. Εκπαίδευση & συμβουλευτική των επαγγελματιών υγείας στις βασικές αρχές και μεθόδους ελέγχου & πρόληψης των νοσοκομειακών λοιμώξεων (π.χ. επιτήρηση λοιμώξεων, υγιεινή χεριών κτλ)

2. Συμβουλευτική σε επαγγελματίες υγείας για να απαντούν σε ερωτήσεις/ανησυχίες ασθενών, συνοδών ή/και του προσωπικού του νοσοκομείου που αφορούν σε θέματα νοσοκομειακών λοιμώξεων.

3. Σχεδιασμός εκπαιδευτικού υλικού για τις βασικές αρχές και πρακτικές ελέγχου & πρόληψης νοσοκομειακών λοιμώξεων, χρήσιμο για την εκπαίδευση του προσωπικού των νοσοκομείων που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

4. Πραγματοποίηση εκπαιδευτικών σεμιναρίων στο προσωπικό των νοσοκομείων που θα συμμετέχουν στο πρόγραμμα.

5. Σχεδιασμός παρεμβάσεων για τον έλεγχο και πρόληψη των νοσοκομειακών λοιμώξεων

6. Πραγματοποίηση ελέγχων (audits) συμμόρφωσης των εκπαιδευμένων επαγγελματιών υγείας με τις αρχές/πρακτικές ελέγχου & πρόληψης των νοσοκομειακών λοιμώξεων καθ’ όλη τη διάρκεια του προγράμματος.

Απαραίτητα προσόντα:

1. Πτυχίο από σχολή επαγγελματιών υγείας (π.χ. Νοσηλευτική, Ιατρική, Βιολογία) ή άλλου συναφούς αντικειμένου
2. Οποιουδήποτε τύπου εξειδίκευση (π.χ. μεταπτυχιακό ή σεμινάριο) στη Δημόσια Υγεία ή Έλεγχο & Πρόληψη Λοιμώξεων ή συναφούς αντικειμένου
3. Καλή γνώση αγγλικής γλώσσας

Άλλα προσόντα:

1. Εργασιακή εμπειρία στον έλεγχο & πρόληψη νοσοκομειακών λοιμώξεων.
2. Ικανότητα να εργάζεται ανεξάρτητα αλλά και σε συνεργασία με ερευνητικές ομάδες.
3. Καλή οργάνωση για την επίτευξη καθορισμένων προθεσμιών και στόχων.

Αποστείλετε την αίτηση σας (βιογραφικό και συνοδευτική επιστολή) με email στο info@cleoresearch.org, μέχρι και τις 31/12/2020.

Παρακολουθήστε τη διαδικτυακή εκδήλωση που συνδιοργάνωσαν ο Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία – Ο.ΔΙ.Π.Υ. και το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO (www.cleoresearch.org) στις 3 Δεκεμβρίου 2020, για την παρουσίαση του Εθνικού Προγράμματος για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Μικροβιακής Αντοχής, με αφορμή την πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να καθιερώσει στα μέσα Νοεμβρίου την Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τα Αντιμικροβιακά Φάρμακα.

Στην εκδήλωση έκαναν παρεμβάσεις κατά σειρά:

• Παναγιώτης Πρεζεράκος, Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας
• Ιωάννης Κωτσιόπουλος, Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας
• Μαριάννα Τρίας, Εκπρόσωπος του ΠΟΥ στην Ελλάδα (με διερμηνεία από την κα Ζέτα Καραπαπά)
• Αγγελική Καραΐσκου, Επικεφαλής Τμήματος Ποιότητας & Επιτήρησης Λοιμώξεων του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων
• Γιώργος Παναγιωτακόπουλος, Αντιπρόεδρος ΕΟΔΥ, Αρμόδιος για τα μεταδοτικά νοσήματα
• Δάφνη Καϊτελίδου, Πρόεδρος ΟΔΙΠΥ
• Βασίλης Μπαλάνης, Διευθύνων Σύμβουλος ΟΔΙΠΥ
• Θεοκλής Ζαούτης, Καθηγητής Παιδιατρικής & Επιδημιολογίας, Επιστημονικός Διευθυντής CLEO
• Το συντονισμό της εκδήλωσης είχε ο Γιάννης Λιάρος, Διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων και Επικοινωνίας της εταιρείας The AdCase.

«Η αντοχή των μικροβίων στα αντιβιοτικά και γενικά στις φαρμακευτικές ουσίες (AMR) εξαιτίας της λανθασμένης και υπερβολικής χρήσης τους, είναι μία από τις σοβαρότερες απειλές που αντιμετωπίζουν η δημόσια υγεία και η ανάπτυξη παγκοσμίως. Ευτυχώς, το καλύτερο όπλο που διαθέτουμε για την καταπολέμηση της μικροβιακής αντοχής είναι απλό, προσιτό και επιβεβαιώνεται από τα επιστημονικά δεδομένα: πρόληψη και έλεγχος των λοιμώξεων και αντιμικροβιακή διαχείριση, που στοχεύει στη βελτιστοποίηση της χρήσης αντιβιοτικών προκειμένου να αποφεύγεται η ανάπτυξη αντοχής στα αντιβιοτικά και ταυτόχρονα να εξασφαλίζεται καλύτερη έκβαση της υγείας των ασθενών».

Αυτό είναι το μήνυμα που έστειλαν ο Οργανισμός Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία – Ο.ΔΙ.Π.Υ. και το Κέντρο Κλινικής Επιδημιολογίας και Έκβασης Νοσημάτων – CLEO που συνεργάζονται στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων και της Αντοχής στα Αντιβιοτικά, το οποίο παρουσιάστηκε χθες Πέμπτη σε Διαδικτυακή Εκδήλωση – Συνέντευξη Τύπου, με αφορμή την πρωτοβουλία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να καθιερώσει στα μέσα Νοεμβρίου την Παγκόσμια Εβδομάδα Ενημέρωσης και Ευαισθητοποίησης για τα Αντιμικροβιακά Φάρμακα. 

Το Πρόγραμμα, που υλοποιείται με αποκλειστική δωρεά από το Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ενώνει τις δυνάμεις όλων των ενδιαφερόμενων για την καταπολέμηση της AMR, συμπεριλαμβανομένων του Υπουργείου Υγείας, του ΕΟΔΥ, του CLEO και του ΟΔΙΠΥ. Στην υλοποίηση του Προγράμματος συνεργάζεται το Ινστιτούτο Βελτίωσης Υγείας (Institute of Healthcare Improvement, ΙΗΙ) των ΗΠΑ, παρέχοντας τεχνογνωσία και εμπειρογνωμοσύνη. Το IHI είναι ένας από τους κορυφαίους οργανισμούς που χρησιμοποιούν την προαγωγή της επιστήμης για να προωθήσουν και να διατηρήσουν καλύτερα αποτελέσματα στην υγεία και την υγειονομική περίθαλψη σε όλο τον κόσμο.

Την εκδήλωση χαιρέτισαν εκ μέρους του Υπουργείου Υγείας ο Γενικός Γραμματέας Δημόσιας Υγείας κ. Παναγιώτης Πρεζεράκος και ο Γενικός Γραμματέας Υπηρεσιών Υγείας κ. Ιωάννης Κωτσιόπουλος, οι οποίοι επισήμαναν τόσο την ανάγκη αντιμετώπισης του προβλήματος της αντοχής στα μικροβιακά φάρμακα όσο και την ικανοποίησή τους για την έναρξη του Προγράμματος που μπορεί να συμβάλει ουσιαστικά σε αυτόν το στόχο. 

Η εκπρόσωπος του ΠΟΥ στην Ελλάδα, κα Marianna Trias, σημείωσε ότι τουλάχιστον 700.000 άνθρωποι πεθαίνουν κάθε χρόνο από ασθένειες ανθεκτικές στα φάρμακα, ενώ τα Ηνωμένα Έθνη έχουν προειδοποιήσει ότι ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί ακόμα και στους 10 εκατομμύρια θανάτους ετησίως έως το 2050, τονίζοντας το μέγεθος της απειλής. Παράλληλα, δήλωσε ότι η πόρτα του ΠΟΥ και του γραφείο του στην Ελλάδα είναι πάντα ανοιχτή και ότι προσβλέπει στη συνεργασία με τις ελληνικές Αρχές αλλά και ειδικά με το νέο Πρόγραμμα.

Για την κατάσταση σε ό,τι αφορά τη μικροβιακή αντοχή αλλά και τις νοσοκομειακές λοιμώξεις στη χώρα μας μίλησε ο Αντιπρόεδρος του ΕΟΔΥ, αρμόδιος για τα μεταδοτικά νοσήματα, κ. Γιώργος Παναγιωτακόπουλος, παρουσιάζοντας τις προσπάθειες που έχει κάνει ο Οργανισμός για να βελτιώσει την κατάσταση στην Ελλάδα, η οποία ιστορικά έχει ένα από τα υψηλότερα ποσοστά χρήσης και αντοχής στα αντιβιοτικά στην Ευρώπη. Όπως αναφέρθηκε, σε πρόσφατη έρευνα σχετικά με τη χρήση αντιβιοτικών σε νοσοκομεία της Ε.Ε. το 2016-17, ο επιπολασμός της χρήσης αντιβιοτικών στην Ελλάδα έφτανε στο 55,6%, έναντι ευρωπαϊκού μέσου όρου 30,5%. Την ίδια ώρα, η Ελλάδα έχει και ένα από τα υψηλότερα ποσοστά ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων (HAI) στην Ευρώπη, πολλές από τις οποίες προκαλούνται από μικρόβια που είναι ανθεκτικά σε πολλά διαφορετικά φάρμακα. 

Ειδικά σήμερα, εν μέσω της παγκόσμιας πανδημίας COVID-19, η απειλή αυτή γίνεται ακόμα πιο έντονη καθώς οι βακτηριακές λοιμώξεις είναι συχνοί παράγοντες υψηλού ποσοστού θνησιμότητας κατά τη διάρκεια ιογενών πανδημιών, λόγω της αυξημένης εξάπλωσής τους σε πολυσύχναστες δομές υγειονομικής περίθαλψης, όπου πλήττουν ήδη εξασθενημένους και ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς, κάτι που τόνισε και η κα Αγγελική Καραΐσκου, Πρόεδρος της Ελληνικής Εταιρείας Ελέγχου Λοιμώξεων και Επικεφαλής του Τμήματος Ποιότητας & Επιτήρησης Λοιμώξεων του Γενικού Νοσοκομείου Ελευσίνας.

Το Εθνικό Πρόγραμμα

Παρουσιάζοντας τις βασικές παραμέτρους του νέου Προγράμματος ειδικά σε σχέση με τη μικροβιακή αντοχή, η Αν. Καθηγήτρια του ΕΚΠΑ και Πρόεδρος του ΟΔΙΠΥ κα Δάφνη Καϊτελίδου δήλωσε σχετικά: «Παγκοσμίως, η εμφάνιση ανεπιθύμητων ενεργειών λόγω παροχής μη ασφαλούς φροντίδας είναι μία από τις 10 κύριες αιτίες θανάτου και αναπηρίας. Στις χώρες του ΟΟΣΑ εκτιμάται ότι το 15% της συνολικής νοσοκομειακής δραστηριότητας και δαπανών είναι άμεσο αποτέλεσμα αυτών των ανεπιθύμητων ενεργειών, συμπεριλαμβανομένων των ενδονοσοκομειακών λοιμώξεων και της αντοχής στα αντιβιοτικά. Aν και στην Ελλάδα η συλλογή δεδομένων σχετικά με τις ενδονοσοκομειακές λοιμώξεις και η αναφορά τους έχει βελτιωθεί τα τελευταία χρόνια, αυτές οι βελτιώσεις στην καταγραφή και αναφορά δεν φαίνεται να έχουν ως αποτέλεσμα τη μείωση των ποσοστών έκθεσης των ασθενών, τα οποία παραμένουν από τα χειρότερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Αξίζει να σημειωθεί ότι σύμφωνα με στοιχεία του ΟΟΣΑ (Health at a Glance, 2019) η Ελλάδα παραμένει πρώτη χώρα σε κατανάλωση αντιβιοτικών (DDDs/1000 pop.) μεταξύ των χωρών μελών του ΟΟΣΑ. Οι παραπάνω πρακτικές μπορούν να προληφθούν μέσω υλοποίησης μέτρων βελτίωσης της ποιότητας με χαμηλό σχετικά κόστος, ειδικότερα όταν συγκριθεί με το κόστος των λαθών των επαγγελματιών υγείας. Επιπλέον, η ευαισθητοποίηση των επαγγελματιών υγείας και η χρήση κατευθυντήριων γραμμών και πρωτοκόλλων παραμένει περιορισμένη. Από όλα τα παραπάνω φαίνεται πόσο σημαντική είναι η μέριμνα για την ανάπτυξη προτύπων και διαδικασιών ποιότητας για την ασφάλεια των ασθενών, η εκπαίδευση των επαγγελματιών υγείας, η ανάπτυξη κουλτούρας μέτρησης δεικτών και αναφοράς λαθών, η υποχρεωτική τήρηση των διαδικασιών και η διασφάλιση της συμμόρφωσης στα πρότυπα και τις διαδικασίες, που αποτελούν και βασικό στόχο του Οργανισμού Διασφάλισης της Ποιότητας στην Υγεία (Ο.ΔΙ.Π.Υ.) και τα οποία αποτελούν βασικούς άξονες επάνω στους οποίους ο οργανισμός κατά προτεραιότητα θα εργαστεί. Η υλοποίηση του προγράμματος Πρόληψης και Εκπαίδευσης Ελέγχου των Νοσοκομειακών Λοιμώξεων (ΝΛ) και της Μικροβιακής Αντοχής (ΜΑ), αποτελεί μία από τις πρώτες δράσεις που θα αναλάβει ο οργανισμός και θα συνεχίσει με στόχο την επέκτασή τους σε όλα τα Νοσοκομεία της χώρας αναμένοντας ότι θα συμβάλλει ουσιαστικά στην βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας που λαμβάνει ο πολίτης».

Μέσα σε αυτή τη συγκυρία, οι στόχοι του Προγράμματος είναι ιδιαίτερα επίκαιροι και περιλαμβάνουν:

• Ενίσχυση των επιτροπών λοιμώξεων σε επιλεγμένα νοσοκομεία με πρόσθετο νοσηλευτικό προσωπικό για τον έλεγχο των μολύνσεων, το οποίο θα είναι εκπαιδευμένο στον έλεγχο των λοιμώξεων.

• Ανάπτυξη εθνικού συστήματος παρακολούθησης λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και συστήματος παρακολούθησης AMR, που θα παρέχει σε υποδομές υγείας, αρμόδιες τοπικές και εθνικές Αρχές και συνολικά στη χώρα τα δεδομένα που απαιτούνται για τον εντοπισμό προβληματικών περιοχών, την παρακολούθηση της προόδου των πολιτικών πρόληψης και, τελικά, για την εξάλειψη λοιμώξεων που σχετίζονται με την υγειονομική περίθαλψη και για τη μείωση της AMR.

• Δημιουργία εθνικού προγράμματος εκπαίδευσης και κατάρτισης, με διαπίστευση, πάνω στις βασικές αρχές πρόληψης και ελέγχου των νοσοκομειακών λοιμώξεων και της AMR.

• Δημιουργία δικτύου συνεργασίας 10 νοσοκομείων όπου θα εφαρμοστεί εντατικό πρόγραμμα βελτίωσης σε θέματα νοσοκομειακών λοιμώξεων και μικροβιακής αντοχής. Μέσω της ανταλλαγής γνώσεων και καλών πρακτικών, ομάδες από διαφορετικούς οργανισμούς συνεργάζονται μεταξύ τους και με τους βασικούς εμπλεκόμενους φορείς ώστε να δοκιμάσουν και να εφαρμόσουν άμεσα αλλαγές που επιφέρουν βελτιωμένα αποτελέσματα με διάρκεια.

Από την πλευρά του, ο κ. Βασίλης Μπαλάνης, Διευθύνων Σύμβουλος του ΟΔΙΠΥ, σημείωσε: «Ο ΟΔΙΠΥ έχει ως στόχο τη βελτίωση της ποιότητας των υπηρεσιών υγείας, έχοντας πάντα στο επίκεντρο τον ασθενή. Σε αυτό το πλαίσιο, απαιτείται η διαρκής αξιολόγηση της αποτελεσματικότητας, της αποδοτικότητας, της τεχνικής αρτιότητας, καθώς επίσης και της προσβασιμότητας στις υπηρεσίες υγείας. Το ρόλο αυτό αναλαμβάνει από την πρώτη μέρα λειτουργίας του ο ΟΔΙΠΥ και μέσα σε πολύ σύντομο διάστημα από την σύστασή του είναι στην ευχάριστη θέση να βρίσκεται κοντά στην ολοκλήρωση της δημιουργίας του μνημονίου συνεργασίας με το CLEO για το Εθνικό Πρόγραμμα για πρόληψη και έλεγχο νοσοκομειακών λοιμώξεων και μικροβιακής αντοχής. Μέσω του Προγράμματος θα αναπτυχθούν για πρώτη φορά στην Ελλάδα δείκτες ποιότητας που θα παρακολουθούνται και θα χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της αξιολόγησης των φορέων παροχής υπηρεσιών υγείας σε όλη τη χώρα».

Ο Καθηγητής Θεοκλής Ζαούτης, Επιστημονικός Διευθυντής του CLEO, σημειώνει: «Η δουλειά που έχουμε κάνει μέχρι σήμερα στο CLEO επιβεβαιώνει ότι τα συστήματα παρακολούθησης των λοιμώξεων προσφέρουν δεδομένα που είναι απαραίτητα για την ανάδειξη στόχων και τη δημιουργία παρεμβάσεων που θα περιορίσουν τη λανθασμένη χρήση και την κατάχρηση των αντιβιοτικών. Οι παρεμβάσεις που βασίζονται στην εκπαίδευση, την επιτήρηση και σε ένα σύστημα ανατροφοδότησης των δύο, μπορούν να συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της κατάλληλης διαχείρισης των αντιβιοτικών. Ενδεικτικά, έπειτα από μελέτη-παρέμβαση που συντόνισε το CLEO σε 7 χειρουργικά τμήματα τριών μεγάλων ελληνικών νοσοκομείων το ποσοστό των ενήλικων ασθενών που έλαβαν κατάλληλη περιεγχειρητική αντιμικροβιακή προφύλαξη βελτιώθηκε από 6,2% σε 77,1%!»

Όπως εξηγεί ο Δρ. Ζαούτης, «τέτοιες παρεμβάσεις, σε συνδυασμό με την εφαρμογή σωστής συνταγοράφησης και ελέγχων ποιότητας αλλά και με την ενίσχυση της κουλτούρας όλων των επαγγελματιών υγείας και του γενικού πληθυσμού στη σωστή χρήση των αντιβιοτικών και σε πρακτικές πρόληψης όπως η συστηματική υγιεινή των χεριών, είναι εργαλεία που θα αξιοποιήσουμε από κοινού με τον ΟΔΙΠΥ, στο πλαίσιο του Εθνικού Προγράμματος το οποίο τίθεται σε λειτουργία, για να πετύχουμε τους στόχους μας». 

Η πρόκληση της πανδημίας

Οι προκλήσεις για το νέο Πρόγραμμα είναι ακόμα μεγαλύτερες εν μέσω της πανδημίας COVID-19. Η μικροβιακή αντοχή δεν μειώνει απλώς την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων. Η ίδια η αντοχή μπορεί να αυξηθεί λόγω αλόγιστης ή λανθασμένης χρήσης αντιβιοτικών σε ασθενείς, θέτοντας έτσι σε κίνδυνο την αποτελεσματική θεραπεία για ένα φάσμα ασθενειών και ομάδων ασθενών, ανεξαρτήτως πανδημίας. Επιπροσθέτως, οι κοινωνικοοικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας ενδέχεται να επιδεινώσουν βασικούς παράγοντες που ενισχύουν τη μικροβιακή αντοχή, όπως η περιορισμένη ή μη έγκαιρη πρόσβαση σε δομές υγειονομικής περίθαλψης ασθενών με ανθεκτικές λοιμώξεις, η χρήση φαρμάκων στην παραγωγή τροφίμων (ζωική και φυτική παραγωγή) και η περιβαλλοντική διαχείριση, αυξάνοντας τον κίνδυνο ανάπτυξης και μετάδοσης ανθεκτικών μικροβίων.

Γι’ αυτό, ενώ πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στον έλεγχο της πανδημίας, δεν πρέπει να παραβλεφθούν οι συνεχείς προσπάθειες για την αντιμετώπιση της μακροπρόθεσμης παγκόσμιας απειλής της μικροβιακής αντοχής.